Krótka historia

Nawojowa - malownicza wieś położona w dolinie rzeki Kamienicy w Beskidzie Sądeckim w sąsiedztwie Nowego Sącza, przy drodze Nowy Sącz - Łabowa - Krynica. Założona przed 1320 rokiem jako wieś rycerska. Nazwa jej pochodzi od rycerza Nawoja z Tęczyna kasztelana krakowskiego (zm. 1325r.). Na przestrzeni wieków właścicielami Nawojowej byli m.in. Tomasz Nawojowski, szlachcic herbu Stary Koń, Piotr Nawojowski, który zmarł bezpotomnie, Braniccy, Lubomirscy, a od 1799 roku Nawojowa przeszła na własność rodziny hr. Stadnickich i należała do nich przez 146 lat do czasu parcelacji w latach 1943-45.

Według zapisów Frycowa istniała w 1379r., a Kunina lokowana była przed 1400 rokiem. Przed rokiem 1320 istniała również wieś Żeleźnikowa, którą władał Stary Sącz. Powstanie Homrzysk datowane jest na lata 1454-1572. Mapa historyczna sądecczyzny z 1929 roku rejestruje również wieś Popardową. Powstanie Bączej i Złotnego datuje się na lata późniejsze.

Kolejni właściciele mieszkali w pałacu. W pobliżu południowej części rezydencji około 1840r. Edward Stadnicki ze szwagrem Kazimierzem Krasickim założyli zachowany do naszych czasów park krajobrazowy o urozmaiconym drzewostanie (modrzewie, buki, jodły, dęby czerwone, platan, tuja, cypryśniki). Ma on prawie 11 ha powierzchni.

Gmina

Zajmuje obszar 49,17 km2 z czego ok. 41% obszaru zajmują lasy, w których dominuje jodła i buk. Zamieszkuje ją niewiele ponad 7 tys. mieszkańców. W skład gminy wchodzi 8 wsi: Bącza Kunina, Frycowa, Homrzyska, Nawojowa, Popardowa, Złotne, Żeleźnikowa Mała i Żeleźnikowa Wielka.

W gminie znajduje się 6 szkół podstawowych: w Bączej Kuninie, Frycowej, Homrzyskach, Żeleźnikowej Małej, Żeleźnikowej Wielkiej i w Nawojowej. W nowym budynku szkoły w Nawojowej mieścić się będzie również gimnazjum. W Nawojowej zlokalizowany jest także Zespół Szkół Rolniczych - Centrum Kształcenia Praktycznego im. Wincentego Witosa. Przy ZSR istnieje Klub Jazdy Konnej “Harnaś”.

Od 10 lat w Nawojowej odbywa się regionalna wystawa rolnicza “Agropromocja” organizowana przez Małopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Krakowie z/s w Karniowicach Oddział w Nawojowej. Wystawa cieszy się rosnącym zainteresowaniem wystawców i zwiedzających. W 1999r. wystawę odwiedziło 12 tys. osób i zaprezentowało się 130 wystawców z całego kraju.

Przy GOK-u od 1993r. działa zespół regionalny “Nawojowiacy”, który prezentuje swoimi strojami i programem region Lachów Sądeckich. Istnieje również zespół dziecięcy “Piecuchy” oraz grupa taneczna “Kołki”.

Nadleśnictwo Nawojowa

Administruje ponad 20 000 ha lasów. Lesistość terenów wynosi średnio 55%. Ponad 1/3 lasów Nadleśnictwa położona jest w paśmie Jaworzyny Krynickiej u źródeł i wzdłuż biegu rzeki Kamienicy. Wchodzi w skład Popradzkiego Parku Krajobrazowego. Na terenie tym znajdują się 3 rezerwaty ścisłe; Uhryń, Łabowiec, Barnowiec, w których w bardzo dobrym stanie zachowały się typowe dla tego regionu fragmenty lasów jodłowo - bukowych regla dolnego (w większości buczyna karpacka). Najstarsze jeszcze żywe jodły mają około 300 lat. Rezerwaty powstały w latach 1906 i 1924. Całość lasów charakteryzuje się bogatą florą i fauną. Występują wszystkie gatunki roślin typowe dla regla dolnego. Z występujących zwierząt i ptaków należy wymienić jelenia, dzika, sarnę, wilka, rysia, bociana czarnego, jarząbka oraz liczne ptaki drapieżne.

Parafia

Powstała w 1325 roku. Obecny kościół pw. Nawiedzenia NMP jest trzecim z kolei. Niewiele można powiedzieć o pierwszej świątyni. Druga z kolei wybudowana została w początkach XV wieku w stylu gotyckim, wykonana z drewna modrzewiowego.

Obecny kościół powstawał w latach 1894-98. Proboszczem parafii był wówczas ks. Jakub Żabecki. Kolatorami kościoła była rodzina hr. Stadnickich. Świątynię wyposażono w zabytki i dzieła sztuki przeniesione ze starego kościółka, m.in. renesansowy pomnik Piotra Nawojowskiego z 1593r., dwa ołtarze barokowe, ambonę, stacje drogi krzyżowej. W latach 1930-31 kościół otrzymał polichromię zaprojektowaną przez Karola Polityńskiego ze Lwowa. W 1993r. wykonano nowy ołtarz główny w którym znajduje się przepiękny obraz włoski “Madonna z Dzieciątkiem” ofiarowany przez rodzinę hr. Stadnickich, których doczesne szczątki spoczywają w krypcie pod kościołem.

W latach 1991-94 kościół poddano gruntownej odnowie, który wraz z otoczeniem wpisany został do rejestru zabytków w 1993r.

Z okazji Roku Jubileuszowego oraz na pamiątkę pobytu Ojca Świętego Jana Pawła II na Sądecczyźnie parafianie ufundowali dwa nowe dzwony: “Maryja” i “Ambroży”.

W Nawojowej 16.03.1899r. urodziła się s.Julia Rodzińska, beatyfikowana podczas wizyty Ojca Świętego - Warszawa - czerwiec 1999r. Jej dom rodzinny, tzw. “organistówka” znajduje się w pobliżu kościoła i liczy 272 lata.

Szlaki turystyczne:

Przez Nawojową prowadzą dwa górskie szlaki turystyczne:

- niebieski szlak na pasmo Jaworzyny Krynickiej rozpoczynający się w Nawojowej centrum w kierunku na Bączą Kuninę - Ostrą (836 m npm.), dalej zielonym szlakiem na Makowicę (948 m npm.) - aż do szlaku czerwonego na Pisaną Halę (1038 m npm.), przez Zadnie Góry (969 m npm.), do Łabowskiej Hali i na Jaworzynę Krynicką(114 m npm.)

Urzędy i instytucje

Apteka 0-18 445-70-25 lub 78

Bank Spółdzielczy 0-18 445-70-79

Gminny Ośrodek Kultury 0-18 445-70-94

Gminna Spółdzielnia SCH 0-18 445-70-78

Klub Jazdy Konnej “Harnaś” 0-18 445-70-76

Nadleśnictwo 0-18 445-70-12

Ośrodek Zdrowia 0-18 445-70-13

Ośrodek Pomocy Społecznej 0-18 445-70-67 w.117

Ośrodek Doradztwa Rolniczego 0-18 445-70-36 lub 39

Policja 0-18 445-70-77

Przedszkole gminne 0-18 445-70-18

Urząd Gminy 0-18 445-70-67 lub 68

Urząd Pocztowy 0-18 445-71-00

Zespół Szkół Rolniczych 0-18 445-70-95

Noclegi

Internat Zespołu Szkół Rolniczych 0-18 445-70-95

Baza żywieniowa

Restauracja “Margoń” 0-18 445-70-78 lub 25

“Mariolka” GS 0-18 445-70-78 lub 25

Stołówka Zespołu Szkół Rolniczych 0-18 445-70-95

Komunikacja

MZK linia Nr 1 - Nawojowa - Żeleźnikowa Mała

linia Nr 2 - Nawojowa - Bącza Kunina

linia Nr 3 - Nawojowa - Poręba Mała

linia Nr 18 - Żeleźnikowa Wielka

PKS Nowy Sącz - Nawojowa - Krynica

Nowy Sącz - Nawojowa - Złotne

Nowy Sącz - Nawojowa - Barnowiec